John Heitinga denkt na over de gigantische uitdaging om een Ajax-team op te bouwen dat kan tippen aan het legendarische elftal van 2018–19 dat Europa veroverde en de wereld betoverde
In de wervelende wind van de Amsterdamse voetbalsfeer is de naam Ajax zo diep verankerd dat zelfs de tijd hem nauwelijks kan vervagen. Van de revolutie van Totaalvoetbal in de jaren ’70 tot de Champions League-winst in 1995, en recenter nog de adembenemende tocht naar de halve finale van de Champions League in het seizoen 2018–19: Ajax is altijd meer geweest dan zomaar een club. Het belichaamt een filosofie, een kunstvorm, en een koppigheid tegen het idee dat alleen geld de weg naar roem bepaalt. Vandaag staat John Heitinga aan het roer van de nieuwste wederopbouw van Ajax, en de schaduw van dat elftal uit 2018–19 is zowel een herinnering aan wat ooit was als een uitdaging voor wat opnieuw kan ontstaan.
Toen Heitinga recent gevraagd werd of het mogelijk is om opnieuw een team samen te stellen dat net zo krachtig en onbevreesd is als de ploeg die zes jaar geleden Europa betoverde, viel er een korte stilte. Niet uit twijfel, maar uit respect. “Dat team was een moment in de tijd,” gaf hij toe, met de toon van iemand die de club liefheeft en het enorme bereik van die prestatie begrijpt. “Maar bij Ajax jagen we geen momenten na. We bouwen aan identiteit, aan filosofie. En als we daaraan trouw blijven, wie zegt dan dat het niet nog een keer kan?”
Het seizoen 2018–19 staat nog altijd in het geheugen gegrift, niet alleen bij Ajax-fans, maar bij voetballiefhebbers overal ter wereld. Het was het jaar waarin het jonge, onverschrokken elftal van Erik ten Hag reuzen versloeg: ze wonnen op legendarische wijze in het Estadio Santiago Bernabéu van Real Madrid en schakelden daarna Juventus met Cristiano Ronaldo uit. Ze kwamen seconden tekort voor de finale van de Champions League, door het hartverscheurende doelpunt van Lucas Moura in blessuretijd tegen Tottenham. Toch werden ze juist door dat drama onsterfelijk. Dat team — gedragen door Matthijs de Ligt, georkestreerd door Frenkie de Jong en verlicht door het genie van Hakim Ziyech, Donny van de Beek en Dusan Tadic — bewees dat idealen nog steeds betekenis kunnen hebben in het moderne voetbal.
Voor Heitinga, nu belast met de taak om Ajax terug te brengen naar nationale dominantie en Europese relevantie, is de erfenis van 2018–19 zowel een inspiratiebron als een zware last. Hij heeft zelf het rood-witte shirt gedragen en weet dus wat het betekent om te spelen onder de schaduw van grote voorgangers. Maar hij begrijpt ook dat het DNA van Ajax moed vereist: durven dromen, durven creëren en het lef hebben het anders te doen.
“Mensen herinneren zich vooral de grote namen: De Ligt, De Jong, Ziyech,” blikte Heitinga terug. “Maar wat dat team echt bijzonder maakte, was het collectieve geloof. Iedereen kende zijn rol, iedereen vertrouwde op de filosofie en iedereen speelde zonder angst.” Hij valt even stil om het te laten bezinken. “Dat proberen we nu opnieuw op te bouwen — niet alleen elf spelers op het veld, maar een gedeeld idee dat boven individuen uitstijgt.”
Dat idee is diep verankerd in de cultuur van Ajax. De beroemde jeugdopleiding De Toekomst blijft een van de meest productieve talentenfabrieken ter wereld. Maar het opleiden van talent is slechts een deel van het verhaal. Het gaat erom die jonge spelers te smeden tot een samenhangend, tactisch sterk team dat kan concurreren met de Europese top. En daarin ligt precies Heitinga’s taak: niet alleen spelers ontwikkelen, maar een teamidentiteit creëren die bestand is tegen het onvermijdelijke vertrek van sterren naar grotere clubs.
De aanstelling van Heitinga betekende zowel een voortzetting van het Ajax-DNA als een vernieuwing. Hij trainde Jong Ajax en deed ervaring op als assistent bij topclubs in Europa, en brengt zo een mix van traditionele Ajax-waarden en moderne tactische kennis. Zijn voetbalvisie is geworteld in aanvallend spel, positiespel en hoog druk zetten — principes die onlosmakelijk bij Ajax horen. Tegelijkertijd is hij realistisch genoeg om te erkennen dat voetbal veranderd is en dat Ajax ook mee moet veranderen.
“In 2018–19 verrasten we veel ploegen,” legde hij uit. “Maar voetbal blijft zich ontwikkelen. De uitdaging is nu om opnieuw onvoorspelbaar te zijn, om nieuwe manieren te vinden om onze filosofie te laten zien.” Het is een kwetsbaar evenwicht: trouw blijven aan de traditie van creativiteit en lef, maar ook mee kunnen in de tactische en fysieke eisen van het hedendaagse topvoetbal.
Een van de grootste uitdagingen is het behouden van spelers. Het succes van 2018–19 leidde tot een razendsnelle leegloop. Frenkie de Jong vertrok naar FC Barcelona, Matthijs de Ligt naar Juventus, Hakim Ziyech naar Chelsea en Donny van de Beek naar Manchester United. Het verdienmodel van Ajax — talent opleiden en verkopen voor hoge bedragen — is zowel een kracht als een vloek. Het houdt de club financieel gezond, maar maakt het lastig om langdurig op het hoogste niveau te blijven.
Heitinga maakt zich geen illusies. “We zullen altijd spelers kwijtraken; dat hoort erbij. Maar wat we wel kunnen controleren, is de aanvoer van nieuwe talenten,” zei hij. De sleutel ligt volgens hem in het besef bij spelers dat Ajax meer is dan een springplank. “Als spelers zichzelf zien als onderdeel van een groter verhaal, niet alleen als product, dan heb je iets krachtigs in handen.”
Het huidige elftal evenaart nog niet het uitzonderlijke talent van het team uit 2018–19, maar biedt wel perspectief. Jonge talenten als Jorrel Hato en Silvano Vos kloppen nadrukkelijk op de deur, terwijl ervaren krachten zorgen voor evenwicht. Het plan van Heitinga draait om het combineren van jeugd met zorgvuldig gekozen aankopen — spelers die passen binnen de Ajax-filosofie in plaats van enkel grote namen.
“We kunnen niet zomaar kwaliteit kopen,” benadrukte hij. “We moeten spelers vinden die denken zoals Ajax, die voetbal zien als kunst én als competitie.” Deze holistische aanpak gaat verder dan wat er op het veld gebeurt. Trainingsmethoden, voeding, mentale begeleiding — alles hoort erbij. Het gaat om het creëren van een omgeving waarin spelers durven te voetballen.
Heitinga’s eigen band met de club vormt de kern van zijn visie. Hij groeide op in de Ajax-jeugdopleiding en weet hoe het voelt om gevormd te worden in een cultuur waar aanvallend denken en lef centraal staan. “Als je hier opgroeit, leer je van de bal te houden, risico te nemen, nooit genoegen te nemen met veilig spel,” zei hij. “Dat gevoel willen we terugbrengen.”
Het is een gevoel dat voortkomt uit meer dan alleen tactiek; het is een identiteit die in het DNA van de club zit. Van Johan Cruijff tot Dennis Bergkamp, van Marco van Basten tot Patrick Kluivert — Ajax stond altijd voor voetbal als kunst. Het team uit 2018–19 was de meest recente belichaming van dat erfgoed: spelers die vrijuit speelden, die durfden te voetballen tegen elke tegenstander.
Toch beseft Heitinga dat romantiek alleen niet genoeg is. Het moderne voetbal vraagt ook om discipline, fysieke kracht en mentale weerbaarheid. Het is precies deze combinatie van idealisme en realisme die hij ziet als de weg vooruit. “We kunnen prachtig spelen, maar we moeten ook bereid zijn om te lijden, om te knokken, om ons aan te passen,” legde hij uit.
De vergelijking met 2018–19 roept vragen op, maar biedt ook inspiratie. Voor de nieuwe generatie zijn die legendarische wedstrijden niet zomaar geschiedenis — het zijn voorbeelden. “Als jonge spelers die beelden zien, beseffen ze wat mogelijk is,” zei Heitinga. “Het laat zien dat Ajax nog altijd met iedereen kan concurreren.”
Ook buiten het veld verandert er veel. Er wordt geïnvesteerd in faciliteiten, data-analyse en scouting, zodat Ajax kan meedoen in een steeds meer data-gestuurde voetbalwereld. Maar Heitinga benadrukt dat technologie een hulpmiddel moet blijven, geen vervanging van de filosofie. “Data kan ons helpen, maar data leert je niet om met lef te spelen,” merkte hij fijntjes op.
De supporters verlangen ondertussen opnieuw naar zo’n magische Europese campagne. De Johan Cruijff ArenA, waar nog altijd ‘Wij zijn Ajax’ galmt, hunkert naar een nieuw hoofdstuk. Fans herinneren zich niet alleen de overwinningen, maar vooral het gevoel: de trots, de schoonheid, het geloof dat hun club weer reuzen kon verslaan.
Heitinga begrijpt deze emotionele kant. “Ajax-fans willen niet alleen resultaat; ze willen geïnspireerd worden,” zei hij. Het is een unieke druk die hoort bij een club met een rijk verleden: de eis om niet alleen te winnen, maar ook mooi te winnen.
Nu het nieuwe seizoen nadert, is de sfeer rond de club voorzichtig optimistisch. Heitinga’s boodschap aan zijn spelers is duidelijk: eer het verleden, maar laat je er niet door vastketenen. “We eren dat team door zelf ook dapper te zijn, door ons eigen verhaal te schrijven,” zei hij.
Achter de schermen wordt hard gewerkt. Scouting, tactische sessies, gesprekken over talentontwikkeling — alles telt mee bij een wederopbouw van deze omvang. Voor Heitinga is het meer dan een professionele uitdaging; het is een persoonlijke missie. “Ajax heeft mij gevormd tot wie ik ben,” reflecteerde hij. “Nu is het mijn beurt om iets terug te geven.”
De weg naar boven zal niet makkelijk zijn. De strijd met financieel veel sterkere clubs is zwaar, en tegenslagen horen erbij. Maar als de geschiedenis iets leert, is het dat Ajax vaak juist groeit tegen de verwachtingen in. Als sterren vertrekken, komen er altijd nieuwe. Als mensen aan Ajax twijfelen, verrast de club opnieuw.
Juist dat ongrijpbare karakter wil Heitinga benutten. “We kunnen geen halve finale in de Champions League beloven,” gaf hij eerlijk toe. “Maar we kunnen wel beloven dat we spelen met hart, met intelligentie, en in de geest van Ajax.”
Misschien is dat wel de echte erfenis van 2018–19. Niet alleen de prijzen of de gewonnen wedstrijden, maar het bewijs dat voetbal nog steeds kunst kan zijn, en dat lef nog steeds kan winnen van angst.
Voor John Heitinga is de taak enorm, maar het geloof is onwankelbaar. “We weten wat ervoor nodig is,” besloot hij. “Het gaat om meer dan talent; het gaat om visie, eenheid en de moed om te dromen.”
En terwijl de bal binnenkort weer rolt, blijft de geest van dat magische seizoen voelbaar. In elke pass, elke actie, elke aanval leeft de ziel van 2018–19 voort — niet als last, maar als lichtbaken. Onder leiding van Heitinga durft Ajax opnieuw te dromen.
Want in Amsterdam is het verleden niet zomaar geschiedenis; het is een uitnodiging om weer iets bijzonders te creëren. En hoe lang de weg ook is, de droom blijft: dat Ajax opnieuw de wereld kan betoveren.
